act legal covers all major European business centres.
Warsaw | Amsterdam | Bratislava | Bucharest | Budapest | Frankfurt | Milan | Prague | Vienna
meet us at www.actlegal.com

x
x

actlegal.com

Miesiąc: lipiec 2022

Ustawa crowdfundingowa wchodzi w życie 29.07.2022 r.

Posted on by Barbara Leleno

Czego mogą spodziewać się inwestorzy oraz dostawcy usług finansowania społecznościowego?

 

W dniu 14 lipca 2022 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, dalej „Ustawa”.

Wprowadza ona przepisy implementujące Rozporządzenie (UE) 2020/1503 Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 I dyrektywę (UE) 2019/1937 (Tekst mający znaczenie dla EOG), (dalej „Rozporządzenie ECSP”), które nakłada na państwa członkowskie UE obowiązek wprowadzenia w prawie krajowym rozwiązań zapewniających stosowanie przepisów tego rozporządzenia. Ustawa wchodzi w życie 29 lipca 2022 r.

Tajemnica zawodowa

Ustawa wprowadza obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej co do informacji dotyczących interesów podmiotów, na rzecz których świadczone są usługi finansowania społecznościowego.

Do zachowania tajemnicy, zobowiązane są osoby wchodzące w skład organów statutowych dostawcy usług finansowania społecznościowego oraz osoby wchodzące w skład organów firm zewnętrznych, współpracujących z dostawcą usług finansowania społecznościowego.

Zachowanie tajemnicy obowiązuje również osoby pozostające w stosunku pracy, zlecenia czy innym podobnym charakterze, bezpośrednio z dostawcą usług finansowania społecznościowego lub podmiotami świadczącymi usługi na rzecz dostawcy.

🔔Co ważne, obowiązek zachowania tajemnicy nie wygasa mimo ustania stosunku łączącego strony. Ustawa określa zobowiązanie dostawcy usług finansowania społecznościowego do wdrożenia regulaminu ochrony przepływu informacji stanowiących tajemnicę zawodową, w szczególności regulujących zapobieganie dostępowi do niniejszych informacji nieupoważnionym jak i bezpośredni przepływ informacji objętych ochroną między dostawcą usług finansowania społecznościowego, a innymi podmiotami oraz wewnętrzny obieg dokumentów.

Pomimo ścisłej regulacji dotyczącej tajemnicy zawodowej, ustawodawca daje możliwość przekazywania informacji o wierzytelnościach między dostawcami usług finansowania społecznościowego w celu identyfikacji i ochrony przed nierzetelnymi klientami. Ustawa określa również katalog podmiotów posiadających uprawnienie do żądania ujawnienia tajemnicy zawodowej.

Przechowywanie dokumentacji

Dostawca usług finansowania społecznościowego, który zaprzestał prowadzenia działalności, zobowiązany jest archiwizować i przechowywać na trwałym nośniku dokumentację związaną z prowadzeniem tej działalności przez okres 5 lat.

Powyższy obowiązek może być świadczony również przez osobę trzecią świadczącą usługi w zakresie przechowywania dokumentów. Wymogi te mają kluczowe znaczenie dla ochrony inwestorów, ponieważ zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty dopuszczone na potrzeby finansowania społecznościowego, które to mogą zostać zapisane na rachunku instrumentów finansowych, powinny być przechowywane przez kwalifikowanego depozytariusza.

Udostępnianie arkusza kluczowych informacji

Arkusz kluczowych informacji powinien zostać przekazany potencjalnym inwestorom co do każdej oferty znajdującej się na platformie, w celu umożliwienia podjęcia przez nich świadomej decyzji o inwestycji.

🔔Co ciekawe, właściciel projektu realizujący finansowanie związane z udzielaniem pożyczek, może opublikować na swojej stronie internetowej takowy arkusz dopiero po udostępnieniu tego arkusza do publicznej wiadomości przez dostawcę usług finansowania społecznościowego. Dodatkowo wymagane jest zawarcie przez właściciela projektu informacji, że udział w ofercie możliwy jest tylko za pośrednictwem wskazanego dostawcy usług finansowania społecznościowego.

Dostawca usług finansowania społecznościowego zobowiązany jest przekazać Komisji informacje dotyczące prowadzonej działalności, sytuacji finansowej czy zdarzenia, które mogą mieć wpływ na świadczenie przez niego usług. Informacje te przekazywane są w formie raportów bieżących oraz okresowych.

Natomiast dostawca usług finansowania społecznościowego, który zamierza dodatkowo świadczyć usługę indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek, zobowiązany jest zgłosić to Komisji na 3 miesiące przed dniem rozpoczęcia świadczenia usługi oraz dołączyć dodatkowe informacje, np. takie jak wzór pełnomocnictw świadczenia usług od inwestora, opis procesów i metod czy opis modelu biznesowego planowanej działalności. Sam arkusz kluczowych informacji dotyczący usługi ułatwiania udzielania pożyczek udostępnia Komisji co najmniej 7 dni przed przekazaniem tego arkusza potencjalnym inwestorom.

Odpowiedzialnym za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji ze stanem faktycznym jest właściciel projektu oraz podmiot sporządzający informacje lub biorący udział w jej sporządzeniu. Natomiast za zgodność informacji zawartych w arkuszu kluczowych informacji na poziomie platformy odpowiedzialny jest dostawca usług finansowania społecznościowego wraz z podmiotem sporządzającym informacje lub biorącym udział w jej sporządzeniu.

Powyższa odpowiedzialność jest solidarna i nie można jej ograniczyć ani wyłączyć.

Nadzór Komisji Nadzoru Finansowego oraz szerokie jej uprawnienia

Na żądanie Komisji, osoby reprezentujące lub wchodzące w skład statutowych organów dostawcy usług finansowania społecznościowego, jego jednostek zależnych lub dominujących, niezwłocznie sporządzają i przekazują kopie dokumentacji związanej z działalnością oraz udzielają pisemnych lub ustnych wyjaśnień.

Komisja posiada ponadto kompetencje do zlecenia firmie audytorskiej kontroli sprawozdań finansowych lub prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych, a jeżeli kontrola wykaże nieprawidłowości, dostawca usług finansowania społecznościowego zostanie obciążony kosztami jej przeprowadzenia.

Komisja uprawniona jest również, w przypadkach określonych w Ustawie, do nakazania dostawcy usług finansowania społecznościowego wstrzymania rozpoczęcia oferty finansowania, przerwania jej biegu lub zakazania rozpoczęcia tej oferty, a nawet zakazania świadczenia usług na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.

Opłaty dostawców usług finansowania społecznościowego

Koszty wydania zezwolenia na prowadzenie platformy crowdfundingowej, jak i ewentualne rozszerzenie zakresu tego zezwolenia, podlega opłacie w wysokości nie większej niż 4500 euro.

Ustawa jednocześnie określa roczną opłatę ustalaną na podstawie średniej wartości przychodów w okresie ostatnich trzech lat obrotowych, poprzedzających rok, za który opłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,5% tej średniej, jednocześnie ustalając minimalną wysokość tej opłaty w wysokości 750 euro. Opłata ma na celu pokrycie kosztów funkcjonowania Komisji Nadzoru Finansowego.

Sankcje administracyjne i środki naprawcze

W przypadku niewykonania przez dostawcę usług finansowania społecznościowego obowiązków wymienionych w Ustawie lub wykonania ich nienależycie, jak i brak zastosowania się do nakazów jakie może stosować wobec niego Komisja Nadzoru Finansowego, Ustawa przewiduje możliwość nałożenia przez Komisję sankcji administracyjnej, wydanej w drodze decyzji.

Komisja może nakazać zaprzestania działań skutkujących powstaniem naruszeń i niepodejmowanie tych działań w przyszłości lub nałożyć karę pieniężną w wysokości nieprzekraczającej 2 250 000 zł albo kwoty stanowiącej równowartość nie większą niż 5% całkowitych rocznych przychodów dostawcy usług finansowania społecznościowego. Komisja posiada możliwość zastosowania obu sankcji łącznie.

Jednakże, w przypadku, gdy możliwe jest ustalenie kwoty korzyści osiągniętej przez dostawcę usług finansowania społecznościowego w wyniku naruszenia obowiązków, zamiast kary pieniężnej opisanej powyżej, Komisja może nałożyć karę pieniężną do wysokości dwukrotnej kwoty osiągniętej korzyści. Ustalenie wysokości sankcji finansowych odbywa się na zasadach ściśle określonych w Rozporządzeniu ECSP.

Sankcje mogą również dotknąć osoby bezpośrednio odpowiedzialne za naruszenie, a nie tylko dostawcę usług finansowania społecznościowego. Komisja w takim przypadku może m.in. nakazać odwołanie członka zarządu dostawcy usług finansowania społecznościowego odpowiedzialnego za naruszenie, nałożyć karę w wysokości do 2 250 000 zł czy nawet zakazać członkowi zarządu lub osobie odpowiedzialnej pełnienia funkcji kierowniczych u dostawcy usług finansowania społecznościowego.

Dodatkowo Komisja może, za podjęciem uchwały, przekazać do publicznej wiadomości informację o rodzaju i charakterze naruszenia, jak i firmie dostawcy usług finansowania społecznościowego (lub imieniu i nazwisku osoby odpowiedzialnej za naruszenie), która jest zawarta w rozstrzygnięciu ostatecznej decyzji. Niniejsze uprawnienie może wpłynąć na znaczne zniechęcenie inwestorów, aby lokować swoje środki poprzez platformę konkretnego dostawcy usług finansowania społecznościowego.

Sankcje karne

Państwa będące stroną Rozporządzenia ECSP mogą ustanawiać kary administracyjne i sankcje karne za te same naruszenia, działając zgodnie z prawem krajowym.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze regulacje karne zawarte w Ustawie:

– prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego bez wymaganego zezwolenia lub w sposób inny niż jako dostawca usług finansowania społecznościowego podlega grzywnie do 5 000 000 zł;

– za zatajenie prawdziwych lub podanie nieprawdziwych informacji w arkuszu kluczowych informacji inwestycyjnych grozi grzywna do 5 000 000 zł albo kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat, lub obie kary łącznie;

– dokonanie oferty finansowania publicznego związanej z udzielaniem pożyczek, bez udostępnienia do publicznej wiadomości arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych podlega grzywnie do 10 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, lub obu karom łącznie;

– natomiast niedotrzymanie tajemnicy zawodowej podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 3.

Zmiany w przepisach już obowiązujących

Ustawa wprowadza również zmiany w obowiązujących już przepisach.

Poniżej przedstawiamy najistotniejsze z nich:

  • Zmiana w art. 64 w ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości rozszerza katalog o jednostki działające na podstawie przepisów o świadczeniu usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych, nakładając w ten sposób obowiązek badania przez biegłego rewidenta sprawozdania finansowego dostawców usług finansowania społecznego.

  • Do kodeksu spółek handlowych wprowadza się zakaz składania oferty nabycia lub objęcia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nieoznaczonemu adresatowi. W praktyce oznacza to, iż spółki te nie mogą pozyskiwać nowych udziałowców przez platformy crowdfundingowe, a więc w obrębie tej spółki pozostało im jedynie finansowanie oparte o emisję obligacji lub pożyczki. Zabronione zostało również promowanie przez kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonego klienta.

  • Ustawa wprowadza tymczasowy limit finansowania społecznościowego za pośrednictwem platformy na kwotę do 2 500 000 euro, w okresie poprzednich 12 miesięcy. Ograniczenie trwa do 9 listopada 2023r., wtedy limit wpływów z oferty zostanie zwiększony do 5 000 000 euro, a bezpośrednie zastosowanie będzie miało Rozporządzenie ECSP.

W związku z powyższym, ustawa o ofercie publicznej, w zakresie przepisów dotyczących prospektu, powiększa limit z 2 500 000 euro do 5 000 000 euro, który to zwalnia z obowiązku udostępnienia do publicznej wiadomości prospektu emisyjnego.

 

Jeśli potrzebowaliby Państwo pogłębić temat związany z crowdfundingiem,  zapraszamy  do kontaktu  z naszymi Ekspertami i autorami niniejszej publikacji:

Piotr Wojnar

Adwokat / Partner Zarządzający

+48 602 660 610

piotr.wojnar@actlegal-bsww.com

Łukasz Świątek

Adwokat / Starszy prawnik

+48 504 763 762

lukasz.swiatek@actlegal-bsww.com

Katarzyna Krzykwa

Aplikant adwokacki / Prawnik

+48 22 420 59 59

katarzyna.krzykwa@actlegal-bsww.com

Oraz

Mateusz Leleno

Młodszy Prawnik

 📰 Kapitalny Komentarz – przeczytaj poprzednie wydania newslettera:

Waloryzacja wynagrodzenia a roboty budowlane

Posted on by adminTS

Branża inwestycyjna i budowalna, zwłaszcza wykonawcy robót, na skutek galopującej inflacji, pandemii SARS-CoV-2, a także trwającej na Ukrainie wojny, od początku 2022 roku działają w niestabilnym otoczeniu gospodarczym.

Eksperci przestrzegają przed wzrostem cen surowców i materiałów budowlanych, a w rezultacie wzrostem cen samych inwestycji. Ostrzeżenia te są zasadne – wedle najnowszych danych wzrost cen materiałów budowlanych w maju 2022 r. w porównaniu z majem roku 2021 r. wyniósł średnio 30 – 34%[1]. Kryzys kosztowy w sektorze budowlanym w skutek rosnących cen materiałów w latach 2005-2007, 2010-2012, 2017-2018, pokazał, że znaczna część sporów pomiędzy inwestorem a wykonawcą toczyła się właśnie o podwyższenie wynagrodzenia ryczałtowego. Mimo, że wokandy są pełne spraw tego typu, stronom procesu wciąż zdarza się błędnie oceniać sytuację prawną w jakiej się znalazły.

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tematyki związanej z żądaniem podwyższenia wynagrodzenia ryczałtowego i instrumentów prawnych umożliwiających zmianę istniejącego stosunku prawnego przedsiębiorcy, zmagającego się ze skutkami zmiany okoliczności, w jakich przyszło mu realizować inwestycję.

Ryczałt

Zasadą jest, że ustalenie wynagrodzenia pozostawione jest swobodnej decyzji stron, które mogą je określić jako kosztowe lub ryczałtowe. Wynagrodzenie ryczałtowe charakteryzuje się tym, że przyjmujący zamówienie – wykonawca – nie może żądać jego podwyższenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Innymi słowy wynagrodzenie ryczałtowe cechuje się niezmiennym charakterem.

Wynagrodzenie ryczałtowe obarczone jest dozą ryzyka obu stron – w przypadku wykonawcy ryzyko przejawia się w poniesieniu wyższych kosztów niż pierwotnie przewidywane, a w przypadku inwestora jest to ryzyko zapłaty wyższego wynagrodzenia niż finalny koszt wykonanych przez przyjmującego zamówienie prac. Ustawodawca wychodząc naprzeciw potrzebom wykonawców zapewnił im możliwość skorzystania z instrumentu prawnego jakim jest wystąpienie z powództwem o podwyższenie ryczałtu. Zgodnie z art. 632 § 2 KC Sąd może podwyższyć ryczałt jeżeli przyjmującemu zamówienie wskutek zmiany stosunków, której nie można było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby rażącą stratą.

Istotnym jest, że powyższa regulacja zapewnia tylko jednostronną ochronę – wyłącznie wykonawca może żądać podwyższenia ryczałtu.

Przesłankami żądania podwyższenia ryczałtu są:

  • zmiana stosunków, której nie można było przewidzieć;
  • wykonanie dzieła grozi wykonawcy rażącą stratą;
  • związek między zmianą stosunków a zagrożeniem rażącą stratą.

Przyjmuje się, że zmiana stosunków powinna być istotna, a ponadto dotyczyć zdarzenia zewnętrznego, nieprzewidywalnego i niezależnego od stron [2]. Innymi słowy zmiana stosunków musi odznaczać się powszechnym charakterem, być nie do przewidzenia w trakcie zawierania umowy. Pozytywna wiadomość jest taka, że zmiana może polegać między innymi na wzroście cen materiałów budowlanych. Istotny jest jednak kontekst, w którym zawiera się umowę, na co zwraca uwagę orzecznictwo: Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 stycznia 2020 roku, sygn. akt: VII AGa 462/19 stwierdził, że po latach stabilizacji cen materiałów, dopiero nagły wzrost cen powyżej 10% należy uznać za wykraczający poza ryzyko kontraktowe i taki, który ciężko przewidzieć.

W odniesieniu do przesłanki rażącej straty przyjmuje się, że powinna ona być na tyle istotna, że niweczy przeprowadzoną przez wykonawcę kalkulację z uwzględnieniem ryzyka kontraktowego [3]. Za rażącą stratę nie można uznać „utraty planowanego zysku”, czy „utraty dochodu”. Istotne jest, że strata musi mieć charakter transakcyjny, musi być poniesiona w związku z konkretną transakcją [4], przy czym analiza ryzyka kontraktowego powinna być przeprowadzona w oparciu o zobiektywizowane kryteria, gdzie ogólny stan prowadzonego przez wykonawcę przedsiębiorstwa powinien mieć pośredni wpływ na dokonaną ocenę.

W uproszczeniu: wykonawca na skutek straty nie musi być zagrożony niewypłacalnością, aby skorzystać z komentowanej regulacji, wystarczające jest zbadanie konkretnego kontraktu. Ogólny stan przedsiębiorstwa i charakter zawieranych kontraktów również może mieć korzystny wpływ na ocenę tego, czy strata jest znacząca – ta sama kwota dla jednego przedsiębiorcy może nie być stratą, natomiast w przypadku innego może mieć charakter „rażącej”.

Ostatnią z przesłanek jest wykazanie związku między zmianą stosunków a zagrożeniem rażącą stratą. Możliwość podwyższenia wynagrodzenia w oparciu o komentowany przepis nie może dotyczyć wynagrodzenia za roboty dodatkowe. Dochodzenie zapłaty za dodatkowe prace wykonane na rzecz zamawiającego, które nie były poprzedzone zmianą umowy, możliwe jest w oparciu o inne instrumenty prawa cywilnego, takie jak np. bezpodstawne wzbogacenie. Podwyższenie przez Sąd ryczałtu powinno obejmować tylko tę część straty, która wykracza poza zwykłe ryzyko kontraktowe. Zatem chodzi o takie podwyższenie, że strata nie będzie rażąca, a nie o podwyższenie, które zrekompensuje całość grożącej lub już poniesionej straty.

Modyfikacja kontraktu

Inną formą ochrony interesów przedsiębiorcy jest powództwo o ukształtowanie przez Sąd sposobu wykonania kontraktu na podstawie art. 357(1) KC.

Możliwość stosowania art. 357(1) KC zależy od spełnienia następujących przesłanek:

  • nadzwyczajna zmiana stosunków, której skutków nie dało się przewidzieć w chwili zawierania umowy;
  • nadmierna trudność albo groźba rażącej straty dla jednej ze stron przy realizacji umowy, będąca konsekwencją nadzwyczajnej zmiany stosunków.

Zmiana musi dotyczyć stosunków społecznych, w szczególności gospodarczych, o charakterze powszechnym, które zaistniały w czasie między powstaniem a wykonaniem zobowiązania.

Zmiana ta musi charakteryzować się „nadzwyczajnością”, którą Sądy tłumaczą jako stan rzeczy, który zdarza się rzadko, a jednocześnie jest niezwykły, niebywały, wyjątkowy, normalnie niespotykany [5]. Nadzwyczajną zmianę stosunków mogą tworzyć nie tylko zdarzenia jednorazowe, dramatyczne, spektakularne ale może to być ciąg zdarzeń w postaci przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, które przez swoje oddziaływanie na treść łączącego strony stosunku prawnego, zniweczyły pierwotne oczekiwania stron [6].

Nadzwyczajną zmianę należy następnie odnieść do skutków, które wywołuje – te, powinny być nieprzewidywalne [7]. W przypadku przedsiębiorców warunkiem skorzystania z art. 357(1) KC jest również zachowanie przez nich szczególnej staranności przy ocenie ryzyka kontraktowego[8]. Innymi słowy, pozostając w tematyce robót budowlanych, przedsiębiorca powinien przewidywać, że może dojść do podwyżki cen materiałów budowlanych. Wszak, kto jak nie profesjonalny wykonawca robót będzie wiedział, jak mogą kształtować się trendy rynkowe. Zbyt daleko posuniętym wymaganiem może być jednak oczekiwanie od przedsiębiorcy, aby ten przewidział, że dojdzie do nagłego zerwania łańcuchów dostaw na skutek wojny, skutkującego nagłym i drastycznym podwyższeniem cen materiałów budowlanych, pozyskiwanych z innych kierunków dostaw.

Ostatnią z przesłanek, warunkujących zastosowanie art. 357 (1) KC jest wystąpienie groźby rażącej straty lub nadmiernej trudność w spełnieniu obowiązków wynikających z umowy. Przesłanka „rażącej straty” jest rozumiana w sposób tożsamy do tego jak przy możliwości stosowania art. 632 § 2 KC. W odniesieniu do przesłanki nadmiernej trudności przyjmuje się, że chodzi tu o taki stan, który w istotny sposób utrudnia spełnienie świadczenia zgodnie z treścią umowy, a nawet przesądza o jego faktycznej lub ekonomicznej nieracjonalności. Nadmierna trudność w spełnieniu świadczenia może powstać z przyczyn technicznych lub gospodarczych i może mieć ona charakter osobisty lub majątkowy. Za nadzwyczajną zmianę stosunków Sądy uznawały m.in.: (i) wysoką inflację; (ii) wzrost cen, w szczególności cen oleju i materiałów budowlanych; (iii) wzrost kursu walut; (iv) zmiany legislacyjne i przemiany gospodarcze związane z przystąpieniem Polski do UE; (v) zmiany stawki VAT.

Co wybrać?

Oba przepisy regulują kwestie rozkładu ryzyka stron umowy, podobny jest ich cel – uregulowanie stosunków, wskutek zmiany okoliczności i przywrócenie równowagi kontraktowej. Mimo tego przesłanki z art. 632 § 2 KC i art. 357(1) KC nie są tożsame. Norma art. 357 (1) KC stanowi instrument łagodzący dla obu stron stosunku prawnego – zarówno przyjmujący zamówienie, jak i zamawiający może wystąpić z powództwem o ukształtowanie stosunku prawnego.

Możliwe jest zarówno żądanie obniżenia i podwyższenia wynagrodzenia, przy czym może to być wynagrodzenie ryczałtowe, kosztorysowe i mieszane. Jednakże skuteczne skorzystanie z tego środka prawnego możliwe jest tylko w sytuacji nadzwyczajnej zmiany stosunków. Natomiast art. 632 § 2 KC znajduje zastosowanie wyłącznie wobec wykonawców w zakresie żądania podwyższenia wynagrodzenia ryczałtowego. Przesłanki choć podobne do tych z art. 357(1) KC obejmują każdą zmianę stosunków, której nie można było przewidzieć, a nie tylko tę nadzwyczajną.

Żaden z komentowanych instrumentów prawnych nie określa terminu w jakim można wystąpić z powództwem o uregulowanie przez Sąd stosunków stron w ramach umowy. W kwestii terminu na wystąpienie z powództwem o podwyższenie ryczałtu w orzecznictwie wskazano, że z żądaniem można wystąpić również po wykonaniu robót budowlanych [9]. Za przyjęciem powyższego stanowiska przemawia m.in. fakt, że dopiero z momentem wykonania prac powstaje możliwość dokładnego określenia poniesionych kosztów oraz ewentualnych strat. Natomiast w przypadku wystąpienia z powództwem na podstawie art. 357(1) KC możliwe jest to tak długo, jak długo istnieje możliwość dochodzenia roszczenia o spełnienie świadczenia w naturze. Innymi słowy – prawo do skorzystania z ochrony przewidzianej tym przepisem przysługuje tak długo, jak istnieje konkretne zobowiązanie [10].

Każdy przypadek należy oczywiście rozpatrywać indywidualnie. Praktycznym ułatwieniem dla przedsiębiorców może być wprowadzenie stosownych klauzul waloryzacyjnych już na poziomie umów. Zagadnienie to dostrzegł polski ustawodawca wprowadzając odpowiednie rozwiązania na poziomie ustawowym w przypadku zamówień publicznych. Więcej na ten temat już w kolejnym artykule.

Masz pytania? Skontaktuj się z naszym zespołem.

Marek Miszkiel
Radca prawny / Partner / Head of Litigation & Arbitration Practice
+48 603 553 566
marek.miszkiel@actlegal-bsww.com

Piotr Giżyński
Adwokat / Starszy prawnik
+48 665 667 455
piotr.gizynski@actlegal-bsww.com

Mariusz Grochowski
Adwokat/ Starszy prawnik
+48 605 861 025
mariusz.grochowski@actlegal-bsww.com

Justyna Kochanowska
Aplikant adwokacki / Prawnik
justyna.kochanowska@actlegal-bsww.com

Pobierz artykuł 

Bibliografia
[1] Raport Grupy PSB Handel S.A. z dnia 13 czerwca 2022 r.
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2013 roku, sygn. akt: IV CSK 354/12.
[3] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 08 marca 2018 roku, sygn. akt: II CSK 325/17.
[4] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 stycznia 2020 roku, sygn. akt: VII AGa 462/19.
[5] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 07 grudnia 2018 roku, sygn. akt: I ACa 644/18.
[6] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 grudnia 2016 roku, sygn. akt: I ACa 779/16.
[7] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 czerwca 2017 roku, sygn. akt: I ACa 633/16.
[8] Wyrok Sądy Najwyższego z dnia 09 grudnia 2015 roku, sygn. akt: III CK 305/05.
[9] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2017 roku, sygn. akt: IV CSK 109/16.
[10] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 19 listopada 2015 roku, sygn. akt: I ACa 614/15.

 

 

Zmiany w uprawnieniach rad nadzorczych

Posted on by Barbara Leleno
07.07.2022 r.

W dniu 4 kwietnia 2022 r. Prezydent podpisał ustawę z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, dalej „Ustawa Nowelizująca”. Wprowadza ona duże zmiany w kodeksie spółek handlowych, w szczególności w zakresie rozszerzenia kompetencji rad nadzorczych oraz uregulowania funkcjonowania grup spółek, tj. holdingów umownych. Jest to największa modyfikacja kodeksu spółek handlowych od czasów jego powstania.

Nowelizacja wchodzi w życie 13 października 2022 r. W niniejszym artykule przyjrzymy się najważniejszym zmianom, które w głównej mierze dotyczą rad nadzorczych.

Obowiązek informowania rady nadzorczej o aktualnej sytuacji spółki

W ramach nowego art. 380[1] k.s.h. wprowadzone  zostaną przepisy kształtujące obowiązek zarządu do regularnego lub niezwłocznego przekazywania radzie nadzorczej wiadomości odnoszących się do głównych obszarów działalności spółki, tj. o uchwałach zarządu, sytuacji spółki w zakresie majątku jak i zakresu prowadzenia jej spraw, postępie w realizacjach kierunków działalności oraz zdarzeniach istotnie wpływających na sytuację spółki. Realizacja powyższych obowiązków obejmuje również posiadane przez zarząd informacje dotyczące spółek zależnych oraz spółek powiązanych. Przytoczone informacje powinny być przekazywane przez zarząd na każdym posiedzeniu rady nadzorczej, jednakże w sprawach istotnych transakcji lub zdarzeń, zarząd przekazuje je niezwłocznie po ich wystąpieniu, nie czekając na termin posiedzenia. Informacje co do zasady powinny być przedstawione na piśmie, wyjątkiem natomiast są sytuacje wymagające natychmiastowego przekazania informacji radzie nadzorczej. Warto zwrócić uwagę, że powyższy obowiązek udzielania przez zarząd, bez dodatkowego wezwania, informacji radzie nadzorczej, może być wyłączony w statucie spółki.

Możliwość badania oraz żądania przedstawienia wszystkich dokumentów spółki

W myśl nowych przepisów, rozszerzony zostanie zakres żądania przez radę nadzorczą sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki (jak również spółek zależnych i powiązanych), a w szczególności jej działalności lub majątku. Przytoczone informacje należy przekazać niezwłocznie, w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie. Przepisy w nowym brzmieniu nie ograniczają się już tylko i wyłącznie do uzyskania powyższych informacji od zarządu i pracowników. Krąg ten został podmiotowo poszerzony o prokurentów, osoby wykonujące na rzecz spółki czynności na podstawie umowy o dzieło, zlecenia lub innej umowy o podobnym charakterze, jak również o wszelkie podmioty gospodarcze współpracujące ze spółką. Bez zmian pozostała możliwość badania wszystkich dokumentów spółki oraz dokonywania rewizji stanu jej majątku. Naruszenie niniejszych obowiązków w terminie czy przekazanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym jest sankcjonowane grzywną do 50 000 złotych lub nawet karą ograniczenia wolności.

Powstanie nowych instytucji – komitety oraz doradca rady nadzorczej

Ustawa Nowelizująca przewiduje możliwość ustanawiania doraźnych lub stałych komitetów rady nadzorczej oraz uprawnienie do delegowania członków rady nadzorczej do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych. Delegowany członek oraz komitet rady nadzorczej ma prawo podejmować czynności nadzorcze w zakresie pozyskiwania informacji czy badania dokumentów spółki określonych w akapicie powyżej. Korzystanie z powyższych uprawnień nie zwalnia z odpowiedzialności rady nadzorczej za sprawowanie nadzoru w spółce.

Instytucja doradcy rady nadzorczej służy badaniu, na koszt spółki, określonych spraw dotyczących działalności lub majątku spółki, jak również przygotowaniu określonych analiz oraz opinii. Rada nadzorcza ma kompetencję do samodzielnego wyboru doradcy, co więcej, posiada wyłączną możliwość zawarcia z nim umowy. Warto zauważyć, iż rada nadzorcza może wybrać na doradcę zewnętrzny, profesjonalny podmiot. Co ważne, jedyne limity działalności rady nadzorczej w tym zakresie mogą zostać ustanowione w statucie, przejawiając się np. określeniem maksymalnego łącznego kosztu wynagrodzenia dla wszystkich doradców w trakcie roku obrotowego. Brak zapewnienia skutecznego dostępu doradcy do dokumentów, zatajenie informacji lub podanie ich niezgodnie ze stanem faktycznym, zostało zagrożone taką samą sankcją jak w przypadku tego naruszenia dotykającego radę nadzorczą, tj. grzywną do 50 000 zł lub karą ograniczenia wolności.

Zgoda rady nadzorczej na zawarcie umowy

Na gruncie regulacji spółki akcyjnej Ustawa Nowelizująca wprowadza obowiązek uzyskania zgody rady nadzorczej na zawarcie przez spółkę ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką z nią powiązaną transakcji, której wartość zsumowana z wartością transakcji zawartych z tą samą spółką w okresie roku obrotowego przekracza 10% sumy aktywów spółki, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego spółki. Również i w tym przypadku istnieje możliwość statutowego ograniczenia tego obowiązku, dlatego też spółki powiązane stale zawierające transakcje wewnętrzne, powinny mocno rozważyć zawarcie takiego postanowienia w statucie, ułatwiając tym samym dokonywanie transakcji. Brak uzyskania odpowiedniej zgody powodować będzie nieważność danej czynności. Co ważne, powyższe nie znajdzie zastosowania do spółek, których co najmniej jedna akcja dopuszczona jest do obrotu na rynku regulowanym, jak i spółek należących do grup spółek.

Zasada biznesowego osądu członków rady nadzorczej

Wprowadzona zasada ogranicza odpowiedzialność organu w sytuacji, gdy ten, postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego. Uzasadnienie ryzyka powinno opierać się na odpowiednich informacjach, analizach oraz opiniach, uwzględnionych w danych okolicznościach. W praktyce oznacza to, iż członkowie organów wykonując swoje obowiązki rzetelnie i lojalnie, a tym samym podejmując ryzyko w imieniu spółki, zyskają ochronę na wypadek, gdyby w przyszłości okazało się, że decyzja była nietrafna i skutkowała wyrządzeniem spółce szkody. Business judgement rule znajdzie zastosowanie nie tylko do członków rady nadzorczej, ale również członków zarządu i likwidatorów.

Sprawozdania rady nadzorczej

Ustawodawca w zakresie zadań rady nadzorczej, zamieścił dodatkowy obowiązek w postaci składania zgromadzeniu wspólników pisemnego sprawozdania z działalności rady nadzorczej za ubiegły rok obrotowy. W analogiczny sposób funkcjonuje w obrocie regulacja, dotycząca składania takich sprawozdań przez zarząd. W gruncie rzeczy sprawozdanie z działalności rady nadzorczej będzie jedną z podstaw do oceny działalności rady nadzorczej, w tym udzielenia jej absolutorium.

Uczestnictwo biegłego rewidenta w posiedzeniu rady nadzorczej

W przypadku, gdy sprawozdanie finansowe spółki podlega badaniu ustawowemu, rada nadzorcza będzie obowiązana, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, zawiadomić kluczowego biegłego rewidenta, który przeprowadzał badanie sprawozdania finansowego spółki o terminie posiedzenia, którego przedmiotem jest ocena sprawozdań w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i ze stanem faktycznym. Spółka zapewnia uczestnictwo kluczowego biegłego rewidenta lub innego przedstawiciela firmy audytorskiej w posiedzeniu rady nadzorczej. W trakcie posiedzenia kluczowy biegły rewident lub inny przedstawiciel firmy audytorskiej przedstawia radzie nadzorczej sprawozdanie z badania, w tym ocenę podstaw przyjętego oświadczenia odnoszącego się do zdolności spółki do kontynuowania działalności, oraz udziela odpowiedzi na pytania członków rady nadzorczej.

 

Jeśli potrzebowaliby Państwo pogłębić powyższy temat, zapraszamy do kontaktu  z naszymi Ekspertami:

Piotr Wojnar

Adwokat / Partner Zarządzający

+48 602 660 610

piotr.wojnar@actlegal-bsww.com

Łukasz Świątek

Adwokat / Starszy prawnik

+48 504 763 762

lukasz.swiatek@actlegal-bsww.com

Katarzyna Krzykwa

Aplikant adwokacki / Prawnik

+48 22 420 59 59

katarzyna.krzykwa@actlegal-bsww.com

 

Oraz

Mateusz Leleno

Młodszy Prawnik

oRETy! Podatkowa strona nieruchomości | czerwiec 2022

Posted on by adminTS

Ministerstwo Finansów proponuje kolejne zmiany w podatkach dochodowych. W ślad za wcześniejszymi zapowiedziami, opublikowano projekt ustawy z dnia 27 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt zakłada m.in.:

– Odroczenie (do końca 2022 r.) i wprowadzenie istotnych zmian do regulacji dotyczącej podatku minimalnego, w szczególności zwiększenie wskaźnika rentowności (2%) i zmianę metody jego wyliczania, rozszerzenie katalogu włączeń ze stosowania regulacji (dla małych podatników, spółek komunalnych, podatników w stanie upadłości lub likwidacji, podatników, których rentowność w 1 z 3 ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%, a także podatników którzy osiągają większość przychodów w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia oraz  wprowadzenie alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania.

– Uchylenie przepisów o „ukrytej dywidendzie”.

– Zmianę przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów, obejmującą doprecyzowanie brzemienia przesłanek wskazanych w przepisach oraz wprowadzenie przepisów dotyczących ustalenia podstawy opodatkowania.

– Zmianę przepisów dotyczących podatku u źródła (WHT), tj. wyłączenie stosowania niektórych obowiązków w zakresie wypłat dotyczących skarbowych papierów wartościowych oraz wydłużenie zakresu czasowego oświadczenia płatnika wyłączającego obowiązek stosowania mechanizmu pay and refund (do końca roku podatkowego płatnika).

– Zmiany w rozliczaniu kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych, polegająca na doprecyzowaniu, że podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przekracza wyższą z kwot 3 mln zł/ 30% EBITDA, wprowadzenie wyłączeń stosowania regulacji w sytuacjach, kiedy finansującym jest bank lub SKOK mające siedzibę w państwie członkowskim UE lub w państwie EOG oraz w przypadku finansowania dłużnego udzielonego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach niepowiązanych z podatnikiem.

– Zmianę przepisów dotyczących polskiej spółki holdingowej, przewidującą złagodzenie warunków uprawniających do skorzystania ze zwolnienia, m.in. przyznanie prawa do korzystania przez spółkę holdingową ze zwolnienia z CIT dywidend, zwolnienia dla SSE oraz Polskiej Strefy Inwestycji, rezygnację z  warunku zakazującego posiadania więcej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale innej spółki oraz posiadania ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,  rozszerzenie zakresu stosowania regulacji o prostą spółkę akcyjną, wprowadzenie 100% zwolnienia z dywidend (aktualnie 95%) oraz obowiązku stosowania mechanizmu pay and refund przez spółkę zależną, doprecyzowanie treści regulacji (w tym w zakresie przesłanki dotyczącej 1 roku posiadania udziałów spółce zależnej).

– Uproszczenie procedury zwrotu podatku od przychodów z budynków poprzez doprecyzowanie, że nieodliczona kwota podatku od przychodów z budynków podlega zwrotowi na wniosek podatnika bez wydawania decyzji o zwrocie podatku, jeżeli wniosek nie budzi wątpliwości.

– Zmiany w przepisach o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC), w zakresie eliminacji podwójnego opodatkowania CFC i wprowadzenia przepisów mających na celu eliminację podwójnego opodatkowania CFC w przypadku kaskadowej wypłaty dywidendy w strukturach holdingowych, doprecyzowanie przesłanki dotyczącej wysokiej rentowności zagranicznej jednostki w stosunku do posiadanych aktywów w związku ze zbyciem aktywów w trakcie roku oraz doprecyzowania definicji jednostki zależnej.

Projekt znajduje się obecnie w fazie konsultacji. Wejście w życie ustawy planowane jest na dzień 1 stycznia 2023 r.

Ministerstwo Finansów opublikowało projekty rozporządzeń dotyczących organów właściwych w sprawie przesyłania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych w PIT oraz CIT.

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji zostały oblikowane projekty rozporządzań, dotyczące właściwości organów podatkowych w zakresie przyjmowania, obsługi oraz udostępniania innym organom informacji, o których mowa w art. 45 ust. 3f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 27 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczących spółek nieruchomościowych oraz udziałowców (akcjonariuszy) takich spółek.

Zgodnie z treścią projektowanych rozporządzeń, organem właściwym dla przekazania informacji dotyczącej struktury udziałowej spółek nieruchomościowych na podstawie art. 27 ust. 1e pkt 1 ustawy o CIT/ art. 45 ust. 3f ustawy o PIT, będzie:

– Naczelnik urzędu skarbowego właściwego dla spółki nieruchomościowej (jeśli spółka jest podatnikiem CIT) lub dla adresu siedziby spółki nieruchomościowej (jeżeli spółka nie jest podatnikiem CIT), lub

– Naczelnik Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu, jeżeli spółka nieruchomościowa nie ma ustalonego odpowiednio na ostatni dzień jej roku podatkowego albo roku obrotowego adresu siedziby na terytorium Rzeczypospolitej.

Informacje przekazywane przez wspólników spółek nieruchomościowych na podstawie art. 27 ust. 1e pkt 2 ustawy o CIT/ 45 ust. 3f pkt 2 ustawy o PIT będą natomiast kierowane do:

– Naczelnika urzędu skarbowego właściwego według adresu siedziby/adresu miejsca zamieszkania podatnika będącego wspólnikiem spółki nieruchomościowej (jeżeli podatnik ten ma adres siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), lub

– Naczelnika Trzeciego Urzędu Skarbowego w Radomiu – w przypadku wspólników będących osobami prawnymi,  którzy nie mają adresu siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub

– Naczelnika Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście – w przypadku wspólników będących osobami fizycznymi, jeżeli podatnik będący wspólnikiem spółki nieruchomościowej nie ma adresu siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Projekty są obecnie na etapie uzgodnień.

Kwota czynszu za wydzierżawienie zakładu będzie stanowić ukryty zysk w rozumieniu art. 28m ust. 3 w zw. z art. 28m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, a tym samym będzie ona podlegać opodatkowaniu ryczałtem od dochodów Spółki – stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 7 czerwca 2022 r. (0111-KDIB1-2.4010.103.2022.4.AK), uznając stanowisko podatnika za nieprawidłowe.

W kolejnej już interpretacji indywidualnej dotyczącej interpretacji przepisów art. 28m ust. 1 pkt 2  ustawy o CIT Dyrektor KIS stwierdził, że czynsz płacony przez Spółkę za wydzierżawienie majątku (zakładu) przez wspólnika będzie stanowił ukryty zysk w rozumieniu art. 28m ust. 3 ustawy o CIT. W ocenie organu podatkowego, ustalenie ceny transakcji (wysokości czynszu) na warunkach rynkowych nie przesądza, że inne przesłanki wskazane w art. 28m ust. 3 ustawy o CIT nie zostały spełnione. Za istotną dla rozstrzygnięcia okoliczność organ uznał fakt, że spółka nie posiada własnego zakładu, który jest niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej i planuje wydzierżawiać zakład od swoich wspólników, co prowadzi do wniosku, że „wspólnicy Spółki nie zadbali o wyposażenie Spółki w aktywa niezbędne dla prowadzonej działalności gospodarczej”.

Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Finansów, z uwagi na liczne wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania przepisu mają one zostać uchylone.

Brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dokonanych po 31 grudnia 2022 r. odpisów amortyzacyjnych od lokali mieszkalnych nabytych, wynajętych i wprowadzonych do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przed 1 stycznia 2022 r. potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2022 r. (0115-KDIT3.4011.417.2022.2.AD).

Organ podatkowy nie zgodził się z argumentacją podatnika wskazującą, że przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie pozostaje w sprzeczności z zasadą ochrony praw nabytych i zasadą ochrony interesów w toku wynikającą z zasady demokratycznego państwa prawnego i art. 2 Konstytucji i uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Tym samym potwierdził, że po 31 grudnia 2022 r. podatnicy utracą możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu odpisów amortyzacyjnych, nawet jeżeli będą one dotyczyć nie w pełni zamortyzowanych lokali mieszkalnych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych przed 1 stycznia 2022 r.

Korzystanie ze zwolnienia dywidendowego dla dywidend wypłacanych przed 2022 r. nie przekreśla możliwości skorzystania z preferencji dla spółek holdingowych – potwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 12 maja 2022 r. (0111-KDIB1-3.4010.162.2022.1.IZ).

Jednym z warunków do skorzystania z preferencyjnego reżimu opodatkowania spółek holdingowych jest (24o ust. 1 w zw. z art. 24m pkt 1) lit. c) ustawy o CIT) jest brak korzystania ze zwolnienia z opodatkowania dywidend, o którym mowa w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT. W wydanej przez Dyrektora KIS interpretacji indywidualnej potwierdzono, że korzystanie ze zwolnienia dywidendowego przed 1 stycznia 2022 r., a zatem przed wejściem przepisów dotyczących spółek holdingowych, nie przekreśla możliwości skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania zysków ze sprzedaży udziałów w spółce zależnej. Począwszy od 1 stycznia 2022 r. podatnicy muszą wybrać, czy skorzystają ze zwolnienia z opodatkowania sprzedaży udziałów lub alternatywnie – zwolnienia z opodatkowania dywidend o którym mowa w art. 22 ust. 4 ustawy o CIT.

W przypadku jeżeli zapowiadane przez MF zmiany wejdą w życie, możliwe, że obie ww. preferencje będą mogły być stosowane jednocześnie.

Potrzebujesz wsparcia? Masz pytania? Zadzwoń lub napisz.

Małgorzata Wąsowska
Doradca podatkowy / Wspólnik / Head of Tax Practice
+48 691 477 047
malgorzata.wasowska@actlegal-bsww.com

Jakub Świetlicki vel Węgorek
Doradca podatkowy / Starszy prawnik
+48 505 703 768
jakub.swietlicki@actlegal-bsww.com

Szymon Kokot
Doradca podatkowy / Aplikant adwokacki / Prawnik
+48 691 557 507
szymon.kokot@actlegal-bsww.com

Katarzyna Adydan
Doradca podatkowy / Starszy prawnik
+48 691 557 507
szymon.kokot@actlegal-bsww.com


Pobierz Newsletter